κοχλιοτόμος

Εργαλειομηχανή που εκτελεί την κοχλιοτόμηση, δηλαδή την εκσκαφή της ελίκωσης ενός κοχλία κατά μήκος μιας κυλινδρικής επιφάνειας. Η κοχλιοτόμηση εφαρμόζεται στην εσωτερική ή στην εξωτερική επιφάνεια του κυλίνδρου. Η πρώτη εκτελείται με αρσενικό κ., δηλαδή ένα εργαλείο που κοχλιώνεται σκάβοντας την ελίκωση στο εσωτερικό του κυλίνδρου και επομένως διατρέχει αντίστροφα την έλικα. Η εξωτερική κοχλιοτόμηση πραγματοποιείται με τον κοχλιοτομέα, που κοχλιώνεται γύρω από τον κύλινδρο πραγματοποιώντας την ελίκωση στην επιφάνεια. Πιο σύγχρονες είναι οι κοχλιοτομικές μηχανές που εκμεταλλεύονται εργαλεία, προερχόμενα από τον κοχλιοτομέα, όπως κοπτικά εργαλεία και φρέζες για ελικώσεις, οι οποίες επιτρέπουν μεγάλη παραγωγή. Για παραγωγή κατά μάζες μικρών κοχλιών και μπουλονιών χρησιμοποιείται ο κυλιόμενος κ., στον οποίο εφαρμόζεται η αρχή της κατασκευής του κοχλία με πίεση. Σε αυτόν, ο κύλινδρος περιστρέφεται μεταξύ δύο κοπτικών εργαλείων που φέρουν μια ελίκωση η οποία αναπαριστά ακριβώς τον επιθυμητό κοχλία. Πάνω, κοχλιοτόμηση με φρέζα: τα δύο σχέδια παρουσιάζουν τη θέση της φρέζας για την εσωτερική (αριστερά) και την εξωτερική (δεξιά) κοχλιοτόμηση. Κάτω, ελικώσεις: απλή, πολλαπλή και τετραγωνική (το ρ δείχνει το βήμα).

* * *

και κοχλιοτομέας, ο

εργαλείο που διανοίγει εξωτερικά σπειρώματα, συνήθως ακριβείας, ελικοτόμος.

[ΕΤΥΜΟΛ. < κοχλίας + -τόμος (< τόμος < τέμνω), πρβλ. πτερυγο-τόμος, σπογγο-τόμος].